Trọng kính các Đức Thượng Phụ,
kính thưa các Đức Hồng Y, các Đức Tổng Giám Mục và Giám Mục,
thưa anh chị em thân mến,
Giáo hội ngày nay tiếp nhận một cuộc đối thoại mà chính Giáo hội đã bắt đầu với cuộc triệu tập Thượng Hội Đồng Giám Mục ngoại thường về gia đình – và chắc chắn còn sớm hơn rất nhiều -, để cùng cân nhắc về bản văn của Văn Kiện Làm Việc, và để suy xét về một văn bản được soạn thảo ra dựa vào Văn Kiện Đúc Kết Thượng Hội Đồng Giám Mục (Relatio Synodi – của Thượng Hội Đồng Giám Mục ngoại thường lần thứ XIII), cũng như dựa vào những câu trả lời của các Hội Đồng Giám Mục và của những cơ qua có thẩm quyền. Như chúng ta đều đã biết, Thượng Hội Đồng Giám Mục chính là một con đường chung trong tinh thần tập thể tính và hội nghị tính mà chúng ta sẽ đi lên, bằng cách là chúng ta can đảm duy trì sự tự do ngôn luận, chăm sóc niềm hăng say mục vụ và huấn giáo, cũng như duy trì sự khôn ngoan và chân thành, và ở đây, luôn đặt lợi ích của Giáo hội, của các gia đình và đặt quy luật tối thượng »suprema lex« (xc. Can. 1752), là ơn cứu độ của các tâm hồn »salus animarum«, lên trên hết.
Tôi muốn lưu ý rằng, Thượng Hội Đồng Giám Mục không phải là một phiên họp chuyên ngành, cũng không phải là „phòng tiếp khách“, và càng không phải là một nghị viện hay một quốc hội, nơi người ta thỏa thuận với nhau. Thượng Hội Đồng Giám Mục là một cách diễn tả về Giáo hội, nó chính là Giáo hội đang cùng đi trên một con đường để làm sáng tỏ thực tại với cặp mắt Đức Tin và với con tim của Thiên Chúa. Thượng Hội Đồng Giám Mục chính là Giáo hội đang suy tư về sự trung tín của mình đối với kho tàng Đức Tin, mà đối với Giáo hội, kho tàng ấy không phải là một viện bảo tàng để người ta tham quan, và để bảo tồn, nhưng là một nguồn cội sống động mà từ đó Giáo hội có thể thỏa mãn cơn khát của mình, hầu thỏa mãn cơn khát giá trị cuộc sống, cũng như để chiếu sáng nó.
Do sự cần thiết, Thượng Hội Đồng Giám Mục sẽ chuyển động trong cung lòng Giáo hội và trong lòng Dân Chúa, mà chúng ta cũng là thành phần của Giáo hội, của Dân Chúa, với tư cách là những mục tử, có nghĩa là những người phục vụ. Do đó, Thượng Hội Đồng Giám Mục chính là một không gian được bảo vệ, mà trong không gian đó, Giáo hội trải nghiệm về tác động của Chúa Thánh Thần. Tại Thượng Hội Đồng Giám Mục, Chúa Thánh Thần sẽ nói thông qua miệng lưỡi của tất cả những ai để cho mình được dẫn dắt bởi Thiên Chúa, Đấng thường xuyên gây bất ngờ; bởi Thiên Chúa, Đấng mạc khải cho những kẻ bé mọn những điều mà Ngài giấu không cho những kẻ khôn ngoan và thông thái biết; bởi Thiên Chúa, Đấng tạo ra lề luật và ngày Sabbat cho con người chứ không phải ngược lại; bởi Thiên Chúa, Đấng bỏ 99 con chiên lại để đi tìm một con chiên lạc; bởi Thiên Chúa, Đấng luôn luôn lớn hơn và vĩ đại hơn những lý luận và những tính toán của chúng ta.
Nhưng chúng ta hãy nhớ rằng, Thượng Hội Đồng Giám Mục sẽ chỉ có thể trở thành một không gian cho tác động của Chúa Thánh Thần nếu như chúng ta, các tham dự viên, làm cho mình nổi bật lên nhờ vào sự can đảm tông đồ, nhờ vào sự khiêm nhượng theo Tin Mừng, và nhờ vào sự cầu nguyện đầy tín thác. Niềm can đảm tông đồ ấy không hề hoảng sợ khi tận mắt chứng kiến những cơn cám dỗ do thế gian mang đến, mà những cơn cám dỗ ấy có xu hướng muốn dập tắt ánh sáng chân lý trong tâm hồn nhân loại, và thay thế ánh sáng đó bằng những tia sáng bé nhỏ và chóng tàn, cũng không hề hoảng sợ khi tận mắt chứng kiến việc chai cứng hóa của một số con tim đang đẩy con người ra xa Thiên Chúa, bất chấp tất cả những chủ ý tốt lành. „Mang niềm can đảm tông đồ vào trong cuộc sống thay vì biến đời sống Ki-tô hữu của chúng ta thành một viện bảo tàng được chất đầy bằng những đồ lưu niệm“ (Bài giảng tại nguyện đường Thánh Marta ngày 28.04.2015).
Và đó là sự khiêm nhượng theo Tin Mừng, nó biết rút lại những lý chứng và những thành kiến riêng, để lắng nghe những người anh em trong sứ vụ Giám mục, và là sự khiêm nhượng để cho mình được lấp đầy bởi Thiên Chúa. Đức khiêm nhượng ấy sẽ không dẫn chúng ta tới chỗ chỉ ngón tay vào người khác để kết án họ, nhưng trải dài cánh tay ra cho họ, để nâng họ đứng lên và khích lệ họ mà không hề cảm thấy mình trổi vượt hơn bất cứ ai. Lời cầu nguyện đầy tín thác sẽ là hành vi của con tim khi nó mở ra với Thiên Chúa, khi chúng ta ngừng nói để lắng nghe Thiên Chúa, Đấng nói trong sự tĩnh lặng. Nếu không lắng nghe Thiên Chúa thì rồi tất cả mọi lời nói của chúng ta sẽ chỉ là „những lời“ không thỏa mãn và hoàn toàn vô ích. Nếu chúng ta không để cho Chúa Thánh Thần dẫn dắt trong tất cả mọi quyết định của chúng ta, thì rồi những quyết định ấy sẽ chỉ là „những chuyện vặt vãnh“, chúng sẽ che đậy và giấu kín Tin Mừng thay vì làm cho Tin Mừng được nổi bật lên.
Anh chị em thân mến, như tôi đã nói, Thượng Hội Đồng Giám Mục không phải là một nghị viện mà tại đó người ta dựa vào những cuộc đàm phán, dựa vào những cuộc thương lượng của những cuộc dàn xếp hay của những thỏa hiệp để đại tới được một sự tán thành hay một hiệp ước chung. Trái lại, phương pháp duy nhất của Thượng Hội Đồng Giám Mục chính là mở ra cho Chúa Thánh Thần với niềm can đảm tông đồ, với sự khiêm nhượng theo Tin Mừng và với sự cầu nguyện đầy tín thác, để Ngài là Đấng dẫn dắt chúng ta, sẽ soi sáng cho chúng ta và làm cho chúng ta không khăng khăng với những quan điểm cá nhân của mình, nhưng đặt chúng ta vào trong niềm tin vào Thiên Chúa, vào trong sự trung tín với quyền giáo huấn, và làm cho chúng ta luôn quan tâm tới lợi ích chung của Giáo hội cũng như quan tâm tới »salus animarum« (phần rỗi của các tâm hồn).
Cuối cùng, với tất cả tấm lòng, tôi xin cám ơn Đức Hồng Y Lorenzo Baldisseri, Tổng Thư Ký của Thượng Hội Đồng Giám Mục, cũng như cám ơn Đức Cha Fabio Fabene, phó Tổng Thư Ký, Đức Hồng Y Peter Erdö, Tổng Báo Cáo Viên và Đức Tổng Giám Mục Bruno Forte, thư ký đặc biệt, các vị chủ tịch đại biểu, các vị thư ký, các tư vấn viên, các dịch giả và tất cả những ai đã thực hiện công việc của mình với sự trung tín đích thực và với sự hiến thân hoàn toàn cho Giáo hội: xin nồng nhiệt cám ơn! Đồng thời tôi cũng xin cám ơn tất cả anh chị em, các Nghị Phụ, các đại biểu, các kiểm toán viên nam nữ và các chuyên viên về sự tham dự tích cực và đem lại nhiều lợi ích của anh chị em. Tôi cũng muốn bày tỏ một lời cám ơn đặc biệt đến các ký giả đang hiện diện, cũng như tất cả những người đang dõi theo chúng tôi qua màn hình tivi. Xin cám ơn về sự tham gia một cách đầy hăng hái và về sự quan tâm tuyệt diệu của anh chị em. Chúng ta hãy bắt đầu con đường của mình bằng việc kêu cầu ơn trợ giúp của Chúa Thánh Thần, và qua lời bầu cử của Thánh Gia: Chúa Giê-su, Mẹ Maria và Thánh Cả Giu-se.
Hội Trường Thượng Hội Đồng Giám Mục, thứ Hai ngày mồng 05 tháng 10 năm 2015
ĐTC Phan-xi-cô
Lm Đa-minh Thiệu O.Cist – chuyển ngữ
